– Sosnowe gałęzie, żeby nie wpuścić choroby i kamień, żeby zakotwiczyć nasze dusze. To symbole ziemi. Węgielek z ognia ma przegnać mroczne duchy. Sosna w kominku też ma takie działanie, a sosnowy dym przegania niezdrowe powietrze. Czterokrotnie błogosławiona woda ze skórzanego wiadra, której kroplami obrysowuje się krąg wokół domu.
– Gail Z. Martin, Wybraniec Mrocznej Pani
W wierzeniach drzewo magiczne.
Sosna pojawia się w wielu mitologiach. Łączona jest z umierającymi i zmartwychwstającymi bogami, odpowiedzialnymi ze wegetację i odrodzenie przyrody. W Egipcie była symbolem Ozyrysa. W mitologii frygijskiej łączono ją z Attisem. Attis kastruje się i umiera właśnie pod sosnowym drzewem i zostaje wskrzeszony przez boginię Kybele. W obrzędach religijnych ku czci Attisa, związanych z początkiem wiosny, sosna, jako symboliczne uosobienie tego ostatniego, odgrywała doniosłą rolę. Stanowiła odpowiednik ciała boga. Przystrojona była obnoszona po ulicach. W mitologii greckiej drzewo to kojarzono z Dionizosem, którego przybycie zwiastowało nadchodzącą wiosnę. Laska tego boga, tyrs, zwieńczona była właśnie sosnową szyszką. Pokrewne znaczenie ma sosna w folklorze słowiańskim. W święcie na powitanie wiosny, zwanym między innymi gaikiem bądź gaikiem, przystrajano właśnie sosnę, którą następnie obnoszono po okolicy. Także w tym wypadku była symbolem odrodzenia przyrody.
W Grecji sosna przypisywana była Posejdonowi. Wiążę się to z faktem, że z drzewa sosnowego sporządzano statki, szczególnie zaś stępki do nich. Ponadto przypisywana była Artemidzie i Afrodycie, a także Panu. Nimfa Pyttis, ścigana przez Pana, miała zamienić się w sosnę. Na sośnie bóg Apollo powiesił Marsjasza i obdarł go ze skóry. W folklorze słowiańskim sosna była także znana ze swoich właściwości leczniczych. Popiołem z jej igieł okładano dziąsła. Miał to być skuteczny środek na ból zębów. Z kolei gotowane w serwatce szyszki sosnowe i pęczki miały pomagać na darcie w kościach, swędzie głowy oraz na wrzodziankę.
W Chinach i Japonii, sosny były szczególnymi drzewami. Jako drzewa, które nie traciły igieł w zimie stały się symbolem długowieczności i wytrwałości. Sadzano je na grobach, co miało wzmocnić dusze zmarłych. Ponoć pierwszy cesarz nadał sośnie rosnącej u stóp góry Tai Shan szlachectwo piątej klasy tak ważne były to drzewa.
W mitologii chrześcijańskiej sosna także ma szczególne znaczenie. Miała udzielić schronienia świętej rodzinie. Z tego powodu kształt szyszki sosnowej miałby przypominać błogosławiącą dłoń Chrystusa.
Literatura:
- Na początku było drzewo, Warszawa 2011.
- Cetwiński M.; Derwich M., Herby, legendy, dawne mity, Wrocław 1989.
- Marszałek E., Las i drzewa w kulturze i wierzeniach
- Immacolata M. M. ,Mity i magia ziół, Kraków 2006.
- Leksykon symboli, pod red. Jarosiński R., Warszawa 1991.
- Graves R., Mity greckie, Kraków 2009.
- Kubiak Z., Mitologia grecka, Warszawa 1997.
- Schmidt J., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Katowice 2006.
- Stankiewicz L., Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław. 2008.
- Eberhard W., Symbole chińskie. Słownik, Kraków 1996.
Źródło ilustracji:
- Pinus sylvestris, [w:] Step E., Wayside and woodland blossoms; a pocket guide to British wild flowers for the country rambler, London, New York 1895.
