Tag: Pilpiuk Andrzej

Pokrzywa

Nagle przyciągnęła jego wzrok jasna, wolno poruszająca się plama. Śledził ją, czekając na kolejną błyskawicę. Gdy błysnęło, zobaczył ku swemu zdumieniu dziewczynę w białym gieźle, zrywającą i kładącą do kosza wielkie i rozłożyste cmentarne pokrzywy. Dziewczyna też go zobaczyła. Po chwili wahania podeszła, postawiła kosz. Nie zwróciła najmniejszej uwagi ani na fra​so​bli​we​go ko​ścio​tru​pa, ani na ko​sma​te​go stwo​ra, dłu​bią​ce​go mię​dzy pa​lu​cha​mi wiel​kich stóp.
— Dla przy​jem​no​ści? — spy​ta​ła. — Czy z obo​wiąz​ku?
— Eee… Z obowiązku… — pokonał strach, pojął, o co pytała. — Brat… Brata mi zabili. Tutaj leży…
— Aha — od​gar​nę​ła wło​sy z czo​ła. — A ja tu, wi​dzisz, po​krzy​wy zbie​ram.
— Żeby uszyć ko​szu​le — wes​tchnął po chwi​li, od​ga​du​jąc. — Dla bra​ci za​klę​tych w ła​bę​dzie?
Mil​cza​ła dłu​go.
— Dziwny jesteś — powiedziała wreszcie. — Pokrzywy są na płótno, a jakże. Na koszule. Ale nie dla bra​ci. Ja nie mam bra​ci. A gdy​bym mia​ła, ni​g​dy nie po​zwo​li​ła​bym, by wło​ży​li te ko​szu​le.
– Andzej Sapkowski, Narrenturm

W historii kultury ziele magiczne.

Jako ziele parzące stanowiła ekwiwalent ognia, a także środek ochronny.

Pokrzywa miała magiczne znaczenie szczególnie dla Słowian. Używano jej aby odstraszyć złe moce. W Noc Świętojańską palono w ogniach świętojańskich, umieszczano w różnych miejscach domów i budynków gospodarskich, wieszano nad drzwiami, zatykano nad powałą, wtykano w okna. W ten sposób chroniono od demonów, czarów oraz wiedźm, nie tylko ludzi i miejsce ich zamieszkania, ale także bydło. W tym celu krowom dodatkowo umieszczano pokrzywowe wieńce na łbie. Wierzono, że wiedźma, która będzie chciała przekroczyć próg chaty, poparzy się pokrzywą i ucieknie.

Pokrzywę wykorzystywano także w medycynie ludowej. Pokrzywowa chłosta miała wypędzić z ciała chorego chorobę, podobnie jak włożona na głowę pokrzywowy wieniec odganiał bóle głowy.

Motyw pokrzywy, a dokładniej pokrzywowych koszul wyplatanych przez siostrę dla przemienionych w łabędzie braci, pojawia się w baśniach, konkretniej w Dzikich Łabędziach Hansa Christiana Andersena.

Pokaż bibliografię

Literatura:

  • Kowalik A., Kosmologia dawnych Słowian, Kraków 2004.
  • Moszyński K., Kultura ludowa Słowian, t. 2, cz. I, Kraków 1939.
  • Cunningham S., Cunningham’s Encyclopedia of magical herbs, St. Paul, Minn. 2000.

Źródło ilustracji:

  • Budd’s flora of the Canadian Prairie Provinces, Canada 1987.

Topola

Widziało ją kilkanaście osób, jednego ze świadków trzeba było hospitalizować, bo dostał zawału na jej widok. Zeznania były sprzeczne. Wedle jednych niosła odciętą głowę w związanych drutem rękach. Inni dopatrzyli się, że nogi zginają jej się w niewłaściwych miejscach. Byli i tacy, którzy widzieli osikowy kołek sterczący jej z piersi. Ksiądz zabarykadował się na plebani i udawał chorego. Mieszkańcy udali się więc, po pomoc na komendę.
– Andrzej Pilipiuk, Czarownik Iwanow

W wierzeniach drzewo magiczne.

W historii kultury znaczenie mają wszystkie rodzaje topoli — topola czarna, populus nigra oraz topola biała, populus alba, a także topola drżąca, czyli osika, populus tremula.

W mitologii greckiej topola rośnie w Hadesie. A dokładniej po jego zachodniej stronie rozciąga się gaj czarnych topól Persefony przez który zmarli przechodzą po śmierci. Z kolei biała topola rośnie w krainie zmarłych nad Jeziorem Pamięci w części Hadesu zwanej Polami Elizejskimi. Topole rosły także na Ogygi, wyspie nimfy Kalipso.

Znaczenia topoli czarnej oraz topoli białej wzajemnie się uzupełniają. W mitologii greckiej obie wiążą się ze śmiercią. Topola czarna symbolizuje śmierć samą, w jej negatywnym aspekcie, topola biała odrodzenie po śmierci w jej wymiarze pozytywnym. Z tego powodu Herakles po wyjściu z Hadesu przyozdabia skronie gałązkami topoli zerwanymi z drzewa rosnącego nad Jeziorem Pamięci. Heros zdołał wyjść żywy z krainy zmarłych. I dlatego topola pozostała po jednej stronie ciemna — symbol Hadesu — po drugiej jednak pobielała — symbol życia. W tej funkcji znajduje topolę Rzym, gdzie pojawia się ona w obrzędach ofiarnych składanych ku czci Heraklesa znanego tutaj pod mianem Herkulesa. Kapłan, który składał ofiarę ku pamięci herosa, miał na głowie wieniec z gałęzi topoli, analogiczny do tego, który niegdyś miał na głowie Herakles po wyjściu z podziemi świata zmarłych. Topola biała stała się symbolem herosa.

Drzewo, z którego heros zerwał gałąź było przemienioną nimfą Leuke, którą Hades porwał do Hadesu, a po jej śmierci przemienił w topolę. Z kolei w czarne topole obraca się w mitologii greckiej jedna z Hesperyd z rozpaczy po tym jak Herakles zdołał podstępem wykraść z ich ogrodu jabłka, których na rozkaz Hery miały strzec. Z woli bogów w czarne topole obracają się z rozpaczy także siostry zmarłego Faetona, córki Heliosa. Drżenie listków topoli wiązano ze skargą zmarłych.

Związek topoli ze śmiercią w świecie grecko-rzymskim widoczny jest także w wymiarze kultowym i wiąże się z igrzyskami sportowymi urządzanymi po śmierci bohaterów. Topolowymi wieńcami przyozdabiano głowy zwycięzców. Motyw ten pojawia się w Eneidzie. Tak przystrajają głowy żeglarze Eneasza podczas zawodów sportowych zorganizowanych w związku ze śmiercią Anchizesa.

Ponadto topola uchodziła za drzewo bezpłodne.

W mitologii celtyckiej drzewo to wiąże się z wojną. Celtowie wyrabiali z niego tarcze.

Topola drżąca, czyli osika, pojawia się w folklorze słowiańskim. Osinowymi kołkami zabijano trumny, by pochowani w nich zmarli nie powrócili nękać żywych. Jako doskonały środek przeciwko upiorom wbijano je także w pierś trupów. Wyrwanie osiki podczas wichury stanowiło rodzaj ponurej przepowiedni. Jeżeli padło młode drzewo miał umrzeć ktoś młody, jeżeli stare ktoś w podeszłym wieku.

W wyobrażeniach związanych z kręgiem chrześcijańskim różnie tłumaczono drżenie osiki. Z osikowej gałęzi podsuniętej przez topolę Kain miał sporządzić pałkę, którą zabił Abla. Ponoć osika drży ze strachu, ponieważ nie udzieliła schronienia świętej rodzinie umykającej przed Herodem. W innej wersji dzieje się tak ponieważ na drzewie tym powiesił się Judasz. Miało to być również drzewo z którego wykonano krzyż Chrystusa.

Pokaż bibliografię

Literatura:

  • Na początku było drzewo, Warszawa 2011.
  • Kaczor I., Kult drzew w tradycji mitologicznej i religijnej starożytnych Greków i Rzymian, [w:] „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, nr. 3, Łódź 2001.
  • Macioti M. I., Mity i magie ziół, Kraków 2006.
  • Brzeszcz K., Dobrze znane? O drzewach inaczej, [w:] „Zeszyty Edukacyjne Śląskiego Ogrodu Botanicznego”, t. 11, Mikołów.
  • Marszałek E., Las i drzewa w kulturze i wierzeniach
  • Podgórska B., Podgórski K. A., Drzewa w pomniki zaklęte. Drzewa pomnikowe w Rudzie Ślaskiej, Katowice 2009.
  • Leksykon symboli, pod red. Jarosiński R., Warszawa 1991.
  • Stankiewicz L., Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 2008.
  • Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 1997.
  • Graves R., Mity greckie, Kraków 2009.
  • Kubiak Z., Mitologia grecka, Warszawa 1997.
  • Wergiliusz P. M., Eneida, Wrocław 2004.

Źródło ilustracji:

      • Populus fastigiata (Populus nigra var. italica), [w:] Step E., Wayside and woodland blossoms; a pocket guide to British wild flowers for the country ramble, London, New York 1895.

Brzoza

– Trzeba użyć szamańskiego bębna.
– I może jeszcze powiesz, że trza go najpierw zaiwanić staremu Yodde albo z muzeum?
– Bęben służy wiernie, ale tylko temu, kto go wykonał – wyjaśnił Jakub. – Będzie z tym trochę zachodu.
– Nie robiłem nigdy bębnów. A ty?
– Tylko raz… Prawdziwy kłopot będzie nie ze zrobieniem, tylko ze zdobyciem surowców. Zaczniemy od korzenia karelskiej brzozy. Potem reszta.
– Pilipiuk Andrzej, Homo Brimbrownikus

W wierzeniach drzewo magiczne.

W starożytnym Rzymie pęki brzozowych rózg nieśli liktorowie podczas mianowania wyższych urzędników.

W wierzeniach Skandynawów wiązała się z płodnością. Dla jej pobudzenia brzozowymi rózgami smagano bydło oraz młode mężatki podczas obrzędów weselnych. Brzozie przypisywano runę Bar, symbol wiosny, a tym samym odrodzenia świata. Runa ta była reprezentowana przez wyraz berkana. Słowo to tłumaczy się jako brzozową różdżkę.

Dla syberyjskich ludów szamańskich z terenów Azji brzoza była drzewem kosmicznym, osią świata, axis mundi. W tym charakterze, a dokładniej jako ekwiwalent drzewa świata, pojawia się także w rytuale związanym z inicjacją młodych szamanów i szamańską podróżą. Po brzozie wspinali się szamani i młodzi kandydaci na szamanów, odbywając symboliczną wędrówkę w zaświaty, ponieważ axis mundi łączyło trzy sfery — świat podziemny, świat ziemski oraz niebo. Taka brzoza była nacinana dziewięć razy, co symbolizowało liczbę niebios po których podróżowali szamani. Brzoza często stała w namiocie szamana, stanowiąc jego centrum, kosmiczną oś, słup świata. Drzewa brzozowego używano także do sporządzania szamańskich bębnów na których i dzięki którym szamani podróżowali w zaświaty.

Słowianie przypisywali brzozie moc ochronną oraz, podobnie jak Skandynawowie, symbolikę płodnościową. Krzyże z brzozowych gałązek były w czasach przedchrześcijańskich amuletem chroniącym żywych przed umarłymi. Chrześcijaństwo przejęło i zaadaptowało ten zwyczaj. Brzozowe krzyże stawiano nad mogiłami przy głowie zmarłego od północnej strony. Drzewo to nadawało się do tej funkcji, ponieważ uważano je za dobre i litościwe. Używano go podczas Nocy Świętojańskiej do rozpalania świętego ognia i wicia wianków. W Rosji siedem dni po Wielkanocy pod brzozami składano ofiary w postaci jadła — pierogów, kaszy oraz jajecznicy. Następnie oddawano się zabawie, z brzozowych gałęzi tworzono koło przez które następnie całowali się uczestnicy dobrani w pary. Podobny zwyczaj pojawia się na tym terenie w związku z obchodami Zielonych Świątek.

Ponieważ brzoza była drzewem niosącym płodność, witkami z niej sporządzonymi smagano bydło. W folklorze w celu zarówno ochronnym jak i związanym z rozmnażaniem, zatykano brzozowe gałązki na granicach pól i w domach. Używano ich także podczas obrzędów związanych z powitaniem wiosny zwanych gaikiem i Zielonych Świątek. W tym samym celu brzozę, często przystrojoną, obnoszono po wsi. Na terenie Rosji w okolicy Zielonych Świątek, często w żeńskie stroje. Zatykane w rożne miejsca gałązki tego drzewa miały także chronić przed piorunami.

Podobny jak u Słowian zwyczaj związany z brzozą i zmarłymi pojawia się w wierzeniach fińskich. Zasadzone nad grobem drzewo z czasem pochylało się nad nim, niejako otulając zmarłego swoimi gałęziami.

Z brzozowymi miotłami związane były przesądy. Mianowicie znaczenie miała przewrócona na próg miotła. Taką wróżbę można było odczytać na dwa sposoby. I tak jeżeli miotła była stara, miał umrzeć ktoś stary. W przeciwnym wypadku śmierć czekała kogoś w młodym wieku.

Z brzozy sporządzano także kołyski dla dzieci. Miało to zapewniać ochronę.

Z brzozą związane są także przesądy dotyczące przepędzania chorób, a dokładniej „zamawiania chorób”. W folklorze Słowian chorzy na dreszcze potrząsali brzozami, zwracając się z prośbą do drzewa, by i ono potrząsnęło nim, ale tylko raz, a potem przestało. W europejskim folklorze panowało przekonanie, że gałązki brzozowe wyrastające z gałęzi zarażonej grzybem, stanowią panaceum na wzrost. Ten, kto chciał urosnąć powinien więc spożyć taką gałązkę. Nosiły one nawet specjalną nazwę. Zwano je czarcimi miotłami.

W średniowieczu brzozowe witki służyły do wypędzania złych duchów z ciał opętanych. Później ta średniowieczna funkcja rózgi brzozowej rozszerzyła się do chłostania przestępców, niewolników, a następnie posłużyła jako dyscyplina w szkołach. Jednocześnie w średniowieczu wierzono, że czarownice  sporządzają swoje miotły z brzozy właśnie.

Pokaż bibliografię

 

  • Na początku było drzewo, Warszawa 2011.
  • Marszałek E., Las i drzewa w kulturze i wierzeniach.
  • Frey L., Drzewo w kulturze ludowej, [w:] Znak, symbol a ritual v tradiciach a prejavoch l’udovej zboznosti, Presov, 2013, s. 119-140.
  • Brzeszcz K., Dobrze znane? O drzewach inaczej, [w:] „Zeszyty Edukacyjne Śląskiego Ogrodu Botanicznego”, t. 11, Mikołów.
  • Suder J., Gawędy o drzewach, [w:] Studia i materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo Leśnej, z. 3, Warszawa 2006.
  • Kowalik A.Kosmologia dawnych Słowian, Kraków 2004.
  • Frazer J. G., Złota gałąź, Kraków 2012.
  • Adamus M., Tajemnice sag i run, Wrocław 1970.
  • Pastoureau M., Średniowieczna gra symboli, Warszawa 2006.
  • Eliade M., Inicjacja, obrzędy, stowarzyszenia tajemne, Kraków 1997.

Źródło ilustracji:

  • Encyclopedia Britannica, 1911.

Jodła

Szaman zaintonował pieśń. Wzięli się za ręce i zaczęli pląsać wokół kamiennego pala ozdobionego krowią czaszką. Ktoś w kącie wybijał melodię na bębenku. Po ścianach skakały dziwaczne cienie. Przerwa. Stary rozdał kijki z nadzianymi kawałkami wędzonego mięsa. Przegryźli. Następnie poprzebierane dziewczyny udekorowały ściany gałęźmi jodły.
– Andrzej Pilipiuk, Homo Bimbrownikus

W wierzeniach drzewo magiczne.

Jodła bierze swoje miano od indoeuropejskiego rdzenia – edh oznaczającego ostrość.

W mitologii greckiej w jodłę obraca się nimfa Elate, którą próbował zgwałcić bożek Pan. Ten ostatni splata z jodłowych gałęzi wieniec, który odtąd noszony przez niego na głowie, staje się jego atrybutem. Z jodły sporządzony był koń trojański oraz drewniana krowa skonstruowana przez Dedala dla Pazyfae. Z kolei dla Rzymian jodła była drzewem wróżebnym. Czytano przyszłość z szumu jej gałęzi.

Kadr z filmu Harry Potter i Insygnia Śmierci cz. 2
Kadr z filmu Harry Potter i Insygnia Śmierci cz. 2

Dla Słowian jodła była drzewem noworocznym. Na święto Godów jej gałązki, obwieszone szczególnie jabłkami i orzechami, umieszczano w domach. Miały sprowadzać obfitość, a także odpędzać złe. Taka gałązka nazywała się podłaźnicą i poprzedzała obcy, niemiecki zwyczaj stawiania choinki.

W szamańskich wierzeniach azjatyckich jodła pojawia się w funkcji drzewa życia, axis mundi, osi świata.

Folklor europejski, szczególnie niemiecki, zna motyw narodzin dzieci z drzewa. W Szwardzwaldzie akuszerki wyciągały je właśnie z jodły.

Pokaż bibliografię

Literatura:

  • Na początku było drzewo, Warszawa 2011.
  • Ziółkowska M.Szczodry wieczór, szczodry dzień. Obrzędy, zwyczaje, zabawy, Warszawa 1989.
  • Marecki J., Boże Narodzenie w tradycji ludowej, [w:] Znak, symbol a ritual v tradiciach a prejavoch l’udovej zboznosti, Presov, 2013, s. 5-32.
  • Frazer J. G., Złota gałąź, Kraków 2012.

Źródło ilustracji:

      • Balsam Fir. Drawing, [w:] Britton N., Brown A., An illustrated flora of the northern United States, Canada and the British possessions, New York 1913.

Orzech

Pijane orzechy znowu zaśpiewały. Pień zaczął gadać na temat wysiewania jednego orzecha co cztery kilometry, ale egzorcysta nie słuchał. Zastanawiał się gorączkowo, jak pozbyć się problemu, a przy okazji jak uratować ludzkość. I co było do przewidzenia niebawem wymyślił.
– Wiesz co – powiedział, przerywając ciąg instrukcji, jak sadzić orzechy na terytorium Wielkiej Brytanii. – Sądzę, że przydałoby ci się trochę nawozów azotowych, gleba w tym kącie podwórza zawsze była jałowa…
– Ha, zaczynasz wykazywać właściwą inicjatywę niewolniku – ucieszyło się drzewo. – Nawozy to dobra rzecz…Przynieś.
– Andrzej Pilipiuk, Drewniany umysł

W wierzeniach drzewo magiczne.

Łacińska nazwa orzecha, a dokładniej orzecha włoskiego, to juglans regia. Pierwszy człon tej nazwy związany jest etymologicznie z bogiem Jowiszem. Pochodzi od Jovis glans. Jest więc orzech dosłownie orzechem Jowisza.

Z punktu widzenia wierzeń istotna była budowa orzecha — twarda skorupa otaczająca miękkie wnętrze. Podobnie znaczące było miejsce występowania. Orzech to drzewo rosnące samotnie.

W starożytnej Grecji i Rzymie orzechy stanowiły symbol płodności i jako takie były wykorzystywane w obrzędach zaślubin. Obrzucano nimi nowożeńców. Rytuał ten niósł nie tylko płodność, ale także wyrażał życzenie, by dwójka połączonych węzłem małżeńskim ludzi pozostała ze sobą tak blisko, jak blisko złączone są dwie łupiny orzecha. W Rzymie orzech kojarzono z bogiem Jowiszem, co wyraża także etymologia. Grecy z kolei przypisywali orzech bogini Ker. Z drugiej strony okryty był złą sławą. Uważano za niebezpieczny sen w jego cieniu. Sprowadzał na śniącego siły zła. Ponadto groził bólem głowy i gorączką.

Kadr z filmu Harry Potter i Insygnia Śmierci
Kadr z filmu Harry Potter i Insygnia Śmierci

W średniowieczu uchodził za schronienie wiedźm, szczególnie słynne było pod tym względem drzewo we Włoszech. Zgodnie z wierzeniami niósł zgubę wszystkiemu, co rosło w jego pobliżu. A kiedy jego korzenie sięgały zbyt blisko stodół, ginęło bydło.

W mitologii chrześcijańskiej orzech to symbol człowieka. Jego twarda skorupa odpowiadała kościom, zielona powłoka ciału, a słodkie jądro ludzkiej duszy. Symbolizował także Chrystusa, owocnia, podobnie jak w przypadku człowieka, wskazywała na ciało, skorupka natomiast była drzewem krzyża, a środek uosabiał boską naturę Chrystusa.

Orzech wykorzystywano także w medycynie ludowej. Już w starożytnej Grecji i Rzymie znalazł zastosowanie przeciwko kamieniom żółciowym i zapaleniom nerek. Jego skorupki wykorzystywano przy próchnicy zębów, uchodził także za skuteczny środek na wściekliznę. Średniowieczna symbolika powiązała orzech z głową, ponieważ swoim wyglądem najbardziej ją przypominał. W związku z tym był remedium na wszelkie problemy z nią związane.

Pokaż bibliografię

Literatura:

  • Na początku było drzewo, Warszawa 2011.
  • Macioti M. I., Mity i magie ziół, Kraków 2006.
  • Pastoureau M., Średniowieczna gra symboli, Warszawa 2006.
  • Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990.
  • Leksykon symboli, Warszawa 1991.
  • Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 2006.

Źródło ilustracji:

  • Walnut (Orzech włoski), [w:] The Home and School Reference Work, Chicago 1917.

Czosnek

Jeśli duchy nie wyniosą się same, a wam nie uda się ich wypłoszyć za pomocą wieszania czosnku i innymi domowymi sposobami, pozostaje wynająć fachowców. – Andrzej Pilipiuk, Kroniki Jakuba Wędrowycza.

W wierzeniach roślina o właściwościach magicznych.

Czosnek uchodził w całej Europie za skuteczny środek przeciwko złych duchom, wróżkom i innym istotom nadprzyrodzonym. Właściwość ta wynikała z jego mocnej, charakterystycznej woni. Aby zapewnić sobie ochronę noszono go przy sobie. Czosnku bały się słowiańskie wampiry. W apotropaiczne działanie czosnku wierzono także na Wschodzie.

W mitologii skandynawskiej pojawia się w kosmogonii. Jest pierwszym zielem, które pokryło ziemię po jej stworzeniu. Poza tym jako roślina sprzyjająca płodności był używany w rytuałach z nią związanych. Poza płodnością miał także sprowadzać zdrowie na posiadacza. To ostatnie wierzenie było charakterystyczne nie tylko dla wierzeń skandynawskich.

Lecznice właściwości czosnku uznawano w całej Europie, między inny starożytnej Grecji, czy Rzymie, u Słowian. Czosnku używano do leczenia ukąszeń wściekłego psa bądź węża. Poza tym znali go i używali jako środka leczniczego także Egipcjanie.

W folklorze Słowian czosnek wykorzystywano nie tylko przeciw wampirom, ale także dla ochrony nowo narodzonego dziecka, różnie w zależności od regionu, najczęściej umieszczano go przy niemowlęciu.

Pokaż bibliografię

Literatura:

  • Mann J., Zbrodnia, magia i medycyna, Toruń 1996.
  • Leksykon symboli, pod red. Jarosiński R., Warszawa 1991.
  • Macioti M. I., Mity i magie ziół, Kraków 2006.
  • Kowalik A., Kosmologia dawnych Słowian, Kraków 2004.
  • Mitologie Świata. Słowianie, Warszawa 2007.
  • Moszyński K., Kultura ludowa Słowian, cz. II, Kraków 1939.

Źródło ilustracji:

  • Boulos L., Medicinal plants of North Africa. Reference Publications, 1983.

Dybuk

Dybuk — w judaizmie duch, który opętał osobę żywą.

Nazwa dybuk bierze swój początek od hebrajskiego słowa dibbuk, co tłumaczy się jako przylgnięty, czepiający się.

Dybuk wywodzi się od duszy zmarłego. Konkretniej rzecz biorąc jest to dusza człowieka zmarłego, która nie może zaznać spokoju z powodu niedokończonych spraw bądź grzechu. Pojęcie dybuka wiążę się także ściśle z wędrówką dusz. Dusza zmarłego, która po śmierci ze wspomnianych powodów nie może wcielić się w inne ciało, wchodzi w osobę żywą. Jest to forma opętania.

Siedzibą dla dybuka często stają się ciała osób obciążonych grzechem, często jest to wina zatajona. Dybuk przemawia ustami osoby opętanej. Wypędzić go można poprzez egzorcyzm. Należy również poznać przyczynę dla której nie może zaznać spokoju.

W tradycji żydowskiej wypędzaniem dybuków zajmowali się mistrzowie zwani z herbajskiego Mistrzami Imienia, baal szem. Ponadto tradycja dybuków była popularna wśród żydów aszkenazyjskich, szczególnie kabalistów.


[column-half-1]

[/column-half-1]
[column-half-2]

  1. Jędrzejewski P., Judaizm bez tajemnic, Kraków 2012.
  2. Unterman A., Encyklopedia tradycji i legend żydowskich, Warszawa 1994.
  3. Zaświaty i krainy mityczne. Leksykon, pod red. Sacha-Piekło M., Kraków 1999. 
 [/column-half-2]